ΧΡΟΝΗΣ ΜΙΣΣΙΟΣ (1930 - 2012)

γεννήθηκε στην Καβάλα το 1930. Πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του σε φυλακές και εξορίες ως πολιτικός κρατούμενος. Εκεί έμαθε ανάγνωση και γραφή. Το πρώτο του βιβλίο Καλά εσύ σκοτώθηκες νωρίς... (1985) τον καθιέρωσε από τους πρώτους μήνες της κυκλοφορίας του ως συγγραφέα στη συνείδηση κριτικής και κοινού. Την ίδια ανταπόκριση βρήκε και το δεύτερο βιβλίο του, Χαμογέλα, ρε, τι σου ζητάνε; (1988). Το παρακάτω απόσπασμα προέρχεται από το τρίτο του βιβλίο: Τα κεραμίδια στάζουν (1991).

Του 'ρθε στο νου ο Σαν Αντόνιο Κομαντάτε:

"καμμιά εξουσία δεν μπορούμε να ανατρέψουμε, φιλαράκο, με μέσα που την αναπαράγουν, όπως η βία, η ιεραρχία, η ηθική, οι φιλοσοφικές και ιδεολογικές αλήθειες... Γιατί η εξουσία δεν ανατρέπεται. Αχρηστεύεται. Εκείνο που χρειαζόμαστε, είναι μια φιλοσοφία ζωής. Μόνο η απόλυτη αρμονία μέσων και σκοπού, η ηπιότητα, η ανυπακοή, η αναζήτηση της χαράς, του έρωτα, της δημιουργίας, η αέναη προσπάθεια επανενσωμάτωσης στη φύση και η συλλογική συνταύτιση της ατομικής συμπεριφοράς σε μεγέθη φυσικής κλίμακας, μπορούν να αχρηστεύσουν την εξουσία... Το λάθος των επαναστατικών κινημάτων ήταν πως δεν υπερασπίστηκαν την αισθητική της ζωής, την απελευθέρωση των αισθήσεων και των συναισθημάτων, αλλά έκαναν όχημά τους έναν κόμπο κοινωνικής δυστυχίας: την ικανοποίηση των υλικών "αναγκών". Και δε σκέφτηκαν οι "φωτισμένοι" πως οι καπιταλιστές, υποχρεωμένοι από τους νόμους της αγοράς, θα μας πλημμύριζαν από υλικά "αγαθά". Μόνο που το τίμημα γι' αυτά θα ήταν πολύ ακριβότερο από οποιαδήποτε ανεπάρκειά τους...

Ξέρουμε ακόμα πως από τη δυστυχία δεν πάμε στην απελευθέρωση, αλλά σε μορφές εξουσίας πολύ πιο βάρβαρες απ' αυτές που θέλουμε να ανατρέψουμε... Πρέπει να ψάξουμε πολύ βαθιά, Μιχάλη, να αναγνωρίσουμε τις ρίζες της κρίσης... Δεν είναι δυνατόν οι φιλοσοφικές και ιδεολογικές αντιλήψεις που κυριάρχησαν στην ανθρώπινη κοινωνία, και μέσα από μια τρομακτική άσκηση βίας, την οδήγησαν στη σημερινή της χρεοκοπία, να είναι άμοιρες αυτής της κρίσης. Διότι η κρίση δεν είναι μόνον κρίση του πάλαι ποτέ επαναστατικού μας κινήματος, αλλά ολόκληρου του πλανήτη.

Όχι, το όραμα του Γκεβάρα, καθώς και όσων θυσιάστηκαν σ΄αυτή τη φοβερή τρύπα, υπάρχει γύρω μας, κρυμμένο, φοβισμένο, αναζητά την εν σώματι κοινωνία, ο Λόγος το πρόδωσε. Περιμένει σαν ένα αδέσποτο κουτάβι, σαν ένα άνθος ευλογημένης ροδιάς... (1991)

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

H «βραχεία λίστα» του Βραβείου Αναγνωστών 2012 ανακοινώνεται …σήμερα αρχίζει η ψηφοφορία του κοινού

Είστε βιβλιόφιλος;
Πάρτε μέρος στον διαγωνισμό για το μυθιστόρημα της χρονιάς

Το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ), σε συνεργασία με την ΕΡΤ, ξεκινά από σήμερα τη διαδικασία ψηφοφορίας για το Βραβείο Αναγνωστών 2012, δίνοντας την ευκαιρία στο αναγνωστικό κοινό να αναδείξει το αγαπημένο ελληνικό μυθιστόρημα της χρονιάς.

Σύμφωνα με τη διαδικασία του βραβείου, οι Λέσχες Ανάγνωσης, ως υπεύθυνες για την κατάρτιση της «βραχείας λίστας», έλαβαν από το ΕΚΕΒΙ τον κατάλογο των 399 μυθιστορημάτων που κυκλοφόρησαν την περίοδο 1/10/2011 – 30/9/2012 (όπως προκύπτουν από τα στοιχεία της βάσης δεδομένων της Βιβλιονέτ).

Η «βραχεία λίστα» περιλαμβάνει 19 μυθιστορήματα, 4 περισσότερα από τις προηγούμενες χρονιές του βραβείου, εξαιτίας της ισοψηφίας που προέκυψε στην καταμέτρηση.
Για μία ακόμη χρονιά, οι επιλογές επιβεβαιώνουν το αναγνωστικό επίπεδο των μελών που παίρνουν μέρος στις δραστηριότητες των Λεσχών, αποτελώντας ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα ποιοτικής προσέγγισης της σύγχρονης ελληνικής πεζογραφίας.

 

Τι είναι ένα καλό βιβλίο;

Του Κώστα Κατσουλάρη

Δεν ξέρουμε. Ας μην μας πιάνει όμως πανικός. Αυτή η άγνοια δεν φανερώνει κάποια ειδικότερη αδυναμία παρά μόνον μια ευρύτερη πραγματικότητα: Ότι δεν μπορούμε να θεμελιώσουμε με λογικό τρόπο, με καθολικά και στέρεα επιχειρήματα, τι είναι ένα καλό «οτιδήποτε».

Ωστόσο, ακόμη κι αν δεν γνωρίζουμε τι είναι ένα καλό βιβλίο, ίσως γνωρίζουμε κάτι άλλο, πιο σημαντικό, αφού αυτό θα μας επιτρέψει, εκ των υστέρων πάντοτε, να κάνουμε τη δουλειά μας: Ίσως γνωρίζουμε ποιο βιβλίο είναι ένα καλό βιβλίο.

Το πρώτο κριτήριο που προτείνουμε είναι αυτό: Καλό βιβλίο είναι εκείνο το οποίο, αφού το έχουμε διαβάσει, θέλουμε να το κρατήσουμε. Να το έχουμε. Το βάζουμε στη βιβλιοθήκη μας, δίπλα στο κρεβάτι μας, το αφήνουμε χωρίς λόγο ξεχασμένο πάνω στο γραφείο μας. Είναι αυτό που στην επόμενη μετακόμιση δεν θα το αφήσουμε πίσω μας, ούτε θα το βγάλουμε μαζί με άλλα σε κούτες στο δρόμο, δεν θα φωνάξουμε κάποιο παλιατζή ή πλανόδιο μικρέμπορο να το πάρει όσο όσο. Αισθανόμαστε, χωρίς να ξέρουμε γιατί, ότι κάτι μας συνδέει μαζί του: έχει γίνει κομμάτι «αυτού που είμαστε».

Τα καλά βιβλία, τα βιβλία δηλαδή που είναι για τον καθένα από εμάς καλά, τα βάζουμε συνήθως σε βιβλιοθήκες. Όταν μετά από καιρό σταθούμε απέναντι σε αυτές τις βιβλιοθήκες, κι αφού έχουν μεσολαβήσει μετακομίσεις, εκκαθαρίσεις, μας αρέσει να αφήνουμε το βλέμμα μας να τα διατρέχει. Ίσως πάρουμε στο χέρι μας κάποιο από αυτά, ίσως ακόμη διαβάσουμε μερικές γραμμές, ανατρέξουμε ξανά στην αρχή ή στο τέλος, προσπαθώντας να ανακαλέσουμε στο μυαλό μας το περιεχόμενό του, μια φράση που μας είχε συγκινήσει, μια ιδέα που μας είχε αποτυπωθεί. Δεν αποκλείεται, αν είμαστε άνθρωποι που διαβάζουμε συστηματικά, ή που μας αρέσει ούτως ή άλλως να αφήνουμε το αποτύπωμά μας στα βιβλία μας, να πέσουμε πάνω σε κάποια σημείωση στο περιθώριο, σε κάποια σκέψη που σκαρώσαμε στα γρήγορα. Ίσως μάλιστα ξαναδιαβάσουμε κάποιες από τις υπογραμμισμένες φράσεις πασχίζοντας να θυμηθούμε για ποιο λόγο μας εντυπωσίασε αυτή και όχι η αμέσως επόμενη που τώρα μας φαντάζει πιο ενδιαφέρουσα.

Τέτοιες στιγμές συνειδητοποιούμε κάτι που έτσι κι αλλιώς υποψιαζόμασταν: Τα καλά βιβλία είναι ζωντανοί οργανισμοί, αλλάζουν όπως κι εμείς. Κάθε φορά που τα ανοίγουμε δεν είναι ποτέ ίδια με την προηγούμενη. Τα βιβλία αυτά δεν εξαντλούν τους χυμούς τους παρά μόνο όταν εμείς πάψουμε, για δικούς μας λόγους, να θέλουμε να αντλήσουμε κάτι από αυτά.

Σημαίνει άραγε αυτό ότι θα μπορούσαμε σε όλη μας τη ζωή να διαβάζουμε το ίδιο καλό βιβλίο; Θα μπορούσαμε, ενδεχομένως. Θα έπρεπε, ωστόσο; Η δική μας απάντηση είναι όχι. Δεν θα έπρεπε. Θα προσθέταμε μάλιστα ότι ένα δεύτερο κριτήριο για το ποιο είναι ένα καλό βιβλίο σχετίζεται με αυτό ακριβώς το σημείο. Καλό βιβλίο, λοιπόν –εκτός από εκείνο που αφού το διαβάσουμε θέλουμε να το κατέχουμε–, είναι το βιβλίο που μας γεννά τη λαχτάρα να διαβάσουμε ακόμη ένα καλό βιβλίο. Ειδάλλως, δεν θα ήταν καλό βιβλίο, αλλά «ΤΟ καλό βιβλίο», η Βίβλος δηλαδή. Κατά βάθος, το μόνο που χωρίζει εμάς τους βιβλιόφιλους από τους πιστούς ΤΟΥ Βιβλίου (τους... Βιβλόφιλους) είναι ακριβώς αυτό ΤΟ άρθρο.

* Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά την άνοιξη του 2009 στον βιβλιολογικό ιστότοπο diavasame.gr

Βραχείες Λίστες Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας 2012

Το ποίημα του μηνός...Νοεμβρίου 2012

MAZEΥΕΙ ΚΑΤΙ. Κάτι ελάχιστο. Ένα ποτήρι, μιά

ζακέτα πλεκτή. "Το μπρίκι βάλε, το μπρίκι", φωνάζει

η μάνα της. Κι αυτή το παίρνει και κρύβει

μέσα μια κούκλα πάνινη, τσακισμένη στα τέσσερα.

Και τον κοκάλινο σταυρό της γιαγιάς της. Μετά

διπλώνει την κουβέρτα, το σπίτι της. Ολόκληρο. Κια

ξεκινούν τριών ημερών πορεία μέχρι τη θάλασσα.

Νύχτα περνώντας το συρματόπλεγμα πιάστηκε,

μπλέχτηκε η κουβέρτα. Κι απόμεινε πίσω για

πάντα το σπίτι. Τώρα, μπαίνει με τους άλλους στη

βάρκα κρατώντας στα χέρια μονάχα την τύχη της.

Άγνωστη.

 

Ποίημα της Ιουλίτας Ηλιοπούλου από την συλλογή της ΤΟ ΣΠΙΤΙ, εκδόσεις Ύψιλον, 2012